SIBILARIZACIJA
Sibilarizacija je glasovna promena u kojoj zadnjonepčani suglasnici K, G i H, ispred samoglasnika E i I prelaze u zubne suglasnike C, Z, S.
Sibilarizacija se javlja u sledećim slučajevima:
1) Množina imenica muškog roda
Primeri: junak – junaci, okrug – okruzi, orah – orasi, ludak – ludaci, izlog – izlozi, đak – đaci
2) Lokativ i dativ imenica ženskog roda
Primeri: ruka – ruci, noga – nozi, svrha – svrsi
3) Imperativ glagola
Primeri: peći – peci, pomagati – pomozi
Sibilarizacija i druge glasovne promene
U nekim rečima sibilarizacija se vrši zajedno sa drugim glasovnim promenama kao što su glasovne promene jednačenje suglasnika po zvučnosti, gibitak suglasnika, nepostojano A...
1) Sibilarizacija, nepostojano A, gubitak suglasnika
Primeri: ZADACI
zadatak – zadatci (sibilarizacija, nepostojano A) – zadaci (gubitak suglasnika)
Primeri: ODLASCI
2) Sibilarizacija, nepostojano A, jednačenje suglasnika po zvučnosti
odlazak – odlazci (sibilarizacija, nepostojano A) – odlasci (jednačenje suglasnika po zvučnosti)
Izuzeci od sibilarizacije
Do sibilarizacije ne dolazi u sledećim slučajevima:
1) reči kod kojih bi se sibilarizacijom izgubio njen pravi smisao
Primeri: liga – ligi, kuga – kugi, aga – agi, seka – seki, meštanka – meštanki, sluga – slugi, snaha – snahi, psiha – psihi, baka – baki, frizerka – frizerki, bibliotekarka – bibliotekarki, baštovanka – baštovanki, kolega – kolegi, zeka – zeki, deka – deki, klika – kliki, pega – pegi, striko – striki, kuka – kuki, zaliha – zalihi...
2) lična imena u dativu i lokativu
Primeri: Stanka – Stanki, Draga – Dragi, Ivanka – Ivanki, Vinka – Vinki, Boka – Boki, Meka – Meki, Krka – Krki, Olga – Olgi, Desanka – Desanki, Japanka – Japanki, Bosanka – Bosanki, Užičanka – Užičanki, Slovenka – Slovenki...
3) reči koje se završavaju sa - ČKA, - ĆKA, - CKA
Primeri: tačka – tački, mačka – mački, ručka – ručki, zvrčka – zvrčki, zvečka – zvečki, voćka – voćki, mućka – mućki, praćka – praćki, bućka – bućki, kocka – kocki...
4) reči koje se završavaju sa - NKA, - SKA, - TKA
Primeri: crnka – crnki, plavojka – plavojki, maska – maski, freska – freski, guska –guski, daska – daski, pljuska – pljuski, patka – patki, tetka – tetki, četka – četki, pripovjetka – pripovjetki, zagonetka – zagonetki, lutka – lutki, motka – motki...
5) suglasnička grupe ZG i SH
Primeri: mazga – mazgi, tezga - tezgi, pasha – pashi...
U nekim rečima koja pripadaju ovim grupama sibilarizacija je dozvoljena:
Primeri: bitka – bitki – bici, kćerka – kćerki – kćerci, maska – maski – masci, Požega – Požegi – Požezi, vojska – vojski – vojsci, daska – daski – dasci...
Pravilno je grešci.
