BOSKE

GLASOVI  

Glas je najmanja jedinica govora.

Pisani znak za glas je slovo.

U srpskom jeziku postoji trideset glasova i oni se dele na suglasnike (konsonante) i samoglasnike (vokale).

Samoglasnici su zvučni, nelokalizovani i slogotvorni glasovi. Prilikom izgovora  samoglasnika vazdušna struja slobodno prolazi između govornih organa, glasne žice trepere i stvara se ton, pa zato spadaju u zvučne glasove.  U nelokalizovane glasove spadaju jer se ne može odrediti mjesto njihovog nastanka u govornom aparatu, a slogotvorni su jer su nosioci sloga u rečima.

U srpskom jeziku postoji pet samoglasnika: A, O, E, I, U. Ostalih glasovi spadaju u samoglasnike.

Suglasnici su neslogotvorni (osim suglasnika r) i lokalizovani glasovi. Suglasnici nisu nosioci sloga, pa su zato neslogotvorni glasovi, a u lokalizovane glasove spadaju jer se uvek može odrediti mesto njihovog nastanka u usnoj duplji. Prilikom izgovora suglasnika vazdušna struja nailazi na prepreku ili delimično nailazi na prepreku. Kada vazdušna struja nailazi na prepreku čuju se šumovi i ti suglasnici spadaju u šumne suglasnike. U srpskom jeziku postoji sedamnaest šumnih suglasnika.

Šumni suglasnici mogu biti zvučni i bezvučni šumni suglasnici.

Postoji sedam parova zvučnih i bezvučnih šumnih suglasnika, a samo tri bezvučna šumna suglasnika nemaju svog zvučnog parnjaka.

Šumni zvučni suglasnici:      B, D, G, Đ, Ž, Z, Dž, – , – , –

Šumni bezvučni suglasnici:   P, T, K, Ć, Š, S, Č,  F, H, C.

Šumni bezvučni suglasnici koji nemaju svog zvučnog parnjaka su suglasnici F, H, C.

Kada vazdušna struja delemično nailazi na prepreku čuju se tonovi praćeni šumom i ti suglasnici spadaju u sonante. Svi sonanti su zvučni suglasnici i u srpskom jeziku ih ima ukupno osam.

Zvučni sonanti: V, R, L, J, M, N, NJ, LJ

Prema mestu nastanka suglasnici mogu biti:

☼  usneni,

☼  zubni,

☼  alveolarni ili nadzubni, 

☼  prednjonepčani,

☼  zadnjonepčani.

Usneni suglasnici se izgovaraju uz učešće usana. Dele se na dvousnene (u izgovoru učestvuju obe usne)  i usneno-zubne (u izgovoru učestvuju usne i zubi).

Usneni samoglasnici su: B, P, M.

usneno-zubni samoglasnici su: F, V.

Zubni suglasnici su suglasnici pri čijem pri izgovoru jezik dodiruje zube.

U zubne suglasnike spadaju suglasnici:  D, T, C, Z, S.

Alveolarni ili nadzubni suglasnici su suglasnici pri čijem izgovoru jezik dodiruje alveole.

U alveolarne (nadzubne) suglasnike spadaju suglasnici: N, L, R.

Prednjonepčani suglasnici su suglasnici pri čijem izgovoru jezik dodiruje prednje nepce.

U prednjonepčane suglasnike spadaju suglasnici: Dž, Č, Ž, Š, Đ, Ć, NJ, LJ, J.

Zadnjonepčani suglasnici su suglasnici pri čijem izgovoru jezik dodiruje zadnje nepce.

U zadnjonepčane suglasnike spadaju suglasnici: K, G, H.

 

Slog

Skup glasova  (ili samo jedan glas) koji izgovaramo jednim otvaranjem usta je slog.

Slogotvorni glasovi su samoglasnici A, E, I , O, U i suglasnik R,

Granica sloga može biti i iza suglasnika i iza samoglasnika.

Primer:

KRV

Jedan slog: KRV

MARLJIV

Dva sloga: MAR - LJIV. Granica prvog sloga je iza suglasnika J.

MAČKA

Dva sloga: MA - ČKA. Granica prvog sloga je iza samoglasnika A.

VERIDBA

Tri sloga: VE - RID - BA. Granica prvog sloga je iza samoglasnika E , a drugog iza suglasnika D.

INVALID

Tri sloga:  IN - VA - LID. Granica prvog sloga je iza suglasnika N , a drugog iza samoglasnika A.